Częstochowa rezygnuje z tramwaju na Parkitkę

Miasto chce nadal rozwijać przyjazną i ekologiczną komunikację zbiorową, zgodnie z założeniami programu „Lepsza Komunikacja”. Po inwestycji unijnej w modernizację starszej części linii tramwajowej i częściowej wymianie taboru, planuje kolejne zadania.

Parkitka bez tramwaju

W tym celu zamierza skorzystać z dofinansowania w ramach Strategii Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych – z programu Funduszy Europejskich na Infrastrukturę Klimat i Środowisko (FENIKS), do którego pierwotnie złożyło wnioski dotyczące dwóch inwestycji tramwajowych: budowy nowej linii na Parkitkę oraz modernizacji torowiska do Kucelina.

Analiza zapisów zaktualizowanego programu funkcjonalno-użytkowego i aktualne uwarunkowania budowy nowej linii wskazują jednak, że obecnie korzystniejsze – zarówno z ekonomicznego, jak i społecznego punktu widzenia – będzie wzmocnienie linii autobusowych na Parkitce oraz zakup dużej partii nowych autobusów zeroemisyjnych, możliwy ze środków programu unijnego.

– Za takim kierunkiem przemawia obecnie więcej argumentów – mówi prezydent Częstochowy Krzysztof Matyjaszczyk. – Więcej autobusów, w tym mniejszych busów skuteczniej dotrze do wielu oddalonych miejsc dzielnicy rozbudowującej się już nie tylko wzdłuż ul. Okulickiego. Unikniemy też wycinki setek drzew, jaką zakłada budowa nowej linii tramwajowej. Nie będzie problemów z nadmiernym hałasem, dużych korków na ważnych skrzyżowaniach i problemu z długotrwałym paraliżem drogowym z powodu zamknięcia na czas robót m.in. ul. Dekabrystów. W tramwaj dalej inwestujemy, bo został nam odcinek na Kucelin, a możliwe do pozyskania środki unijne przeznaczymy na nowoczesne, ekologiczne autobusy, które będą służyć wszystkim mieszkańcom Częstochowy.

43 nowe autobusy i rezygnacja z linii tramwajowej uzasadnione

Jeżeli chodzi o środki, które Miasto mogło pozyskać jako dofinansowanie do budowy nowej linii na Parkitkę, zamierza je teraz spożytkować na zakup 43 nowoczesnych autobusów o różnych gabarytach (długości od 8 do 18 m), 39 elektrycznych i 4 wodorowych. Możliwość takiego wykorzystania środków i zakupu autobusów z 85% dofinansowaniem unijnym została potwierdzona przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Tabor MPK stałby się wówczas w zdecydowanej większości w pełni ekologiczny – zeroemisyjny (wcześniej, bo już na początku przyszłego do miasta przyjedzie 10 nowych „elektryków” również kupowanych w ramach programu unijnego).

Budowa linii na Parkitkę pociągałaby za sobą konieczność wycinki dużej liczby drzew, co wiązałoby się z deficytem miejsc zacienionych wzdłuż przebiegu nowej linii. Potrzeba wycięcia blisko 15 tys. m2 krzewów pozbawiłaby osiedle po południowej stronie ul. Okulickiego strefy zieleni chroniącej przed uciążliwościami ruchu drogowego.

Budowa spowodowałaby też znaczne zmniejszenie przepustowości na istotnych i już mocno obciążonych skrzyżowaniach, takich jak alei Armii Krajowej i ul. Kilińskiego z ul. Dekabrystów czy ul. Szajnowicza-Iwanowa z ul. Okulickiego. W czasie robót na dłuższy czas wyłączony zostałby m. in. odcinek ul. Dekabrystów, mający bardzo duże znaczenie dla ruchu wewnątrz- i międzydzielnicowego.

Duża uciążliwość hałasu zarówno na etapie budowy, jak i eksploatacji linii mogłaby skutkować koniecznością utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, a co za tym idzie wypłatą odszkodowań dla mieszkańców rejonu objętego inwestycją.

– Podejmując ważne decyzje nie możemy zapominać, że w obecnej sytuacji finansowej, szczególnie przy planowaniu dużych zadań, absolutnym priorytetem dla Miasta muszą być inwestycje z większościowym dofinansowaniem zewnętrznym i jak najmniejszym obciążeniem poprzez wkład własny. Tymczasem koszty miasta w projekcie związanym z budową nowej linii na Parkitkę byłyby wysokie, ponieważ środki unijne mogą pokryć koszty związane z samą infrastrukturą tramwajową, bez kosztów przebudowy otoczenia linii, w tym części drogowej – argumentuje zastępca prezydenta miasta Łukasz Kot.

Koszty głównym oskarżonym?

Prognozowany wstępnie koszt budowy linii tramwajowej wynosił 253,8 mln zł, który po postępowaniu przetargowym byłby prawdopodobnie wyższy. Udział środków unijnych miał wynieść do 85% kosztów kwalifikowanych, przy czym charakter niekwalifikowany miałyby roboty drogowe nie związane bezpośrednio z budową lub przebudową infrastruktury tramwajowej, których zakres zostałby ostatecznie określony na etapie projektu budowlanego.

Niższa niż pierwotnie założona kwalifikowalność kosztów skutkowałaby koniecznością znacznego podniesienia kwoty wkładu własnego – na pokrycie kosztów nie kwalifikujących się do dofinansowania (obecnie zaplanowane jest 100,6 mln zł wkładu własnego miasta). Skutkiem mogłoby być też wykorzystanie dedykowanych projektowi środków unijnych tylko w pewnej części.

Układ linii tramwajowych z uwzględnieniem nowej trasy na Parkitkę oznaczałby wzrost stałych kosztów komunikacji miejskiej o kilkanaście milionów złotych rocznie (gdy jednoczesna redukcja połączeń autobusowych w tym rejonie miasta pozwoliłaby na oszczędność rzędu maksimum 3-4 mln zł). Byłoby to coroczne, a nie jednorazowe (i stale rosnące) zobowiązanie finansowe miasta względem MPK.
Obecny koszt wozokilometra tramwaju (wartości netto) jest ponad trzykrotnie wyższy od autobusu. Dla porównania: - wozokilometr tramwaju: w 2020 r. – 17 zł; w 2024 – 25,54 zł; w 2025 – 31,93 zł, a wozokilometr autobusu: w 2020 r. – 7,21 zł; 2024 – 7,55 zł; 2025 – 9,17 zł.

Nowy odcinek obsługiwanych torowisk tramwajowych oznaczałby, że jakakolwiek sytuacja awaryjna na odcinku – od hali Polonia aż do zajezdni MPK, powoduje niemal całkowite rozregulowanie ruchu tramwajowego na całej sieci, z wyjątkiem linii z Północy na Parkitkę. Dla 18 z 21 tramwajów w mieście nie byłoby jak wyznaczyć objazdów ani uruchomić komunikacji zastępczej (z racji braku odpowiedniej liczby autobusów).

Co w dalszych planach?

Jak możemy przeczytać na oficjalnym portalu Częstochowy, dla miasta komunikacja tramwajowa ma oczywiście duże znaczenie, czego dowodem zrealizowana niedawno modernizacja starszej części linii. Miasto chce też – zgodnie z zamierzeniami – z pomocą środków unijnych z programu „Feniks”, przeprowadzić planowaną modernizację odcinka linii z alei Pokoju na Kucelin. Będzie to zgodne z obecnymi trendami w krajowej komunikacji tramwajowej, gdzie więcej się modernizuje niż buduje.

Zakres prac ma objąć torowisko tramwajowe oraz infrastrukturę towarzyszącą na odcinku od ul. Gilowej do pętli Kucelin (wraz z modernizacją tej pętli). Szacunkowy koszt inwestycji to ok. 72,5 mln zł (w tym zakładane dofinansowanie unijne 43,9 mln zł). Miasto będzie też aplikować o dofinansowanie unijne do zakupu 3 nowych składów tramwajowych do obsługi tego odcinka i całej linii.

Przypomnijmy także, że w celu usprawnienia ruchu drogowego w dzielnicy Parkitka w najbliższych latach ma powstać przedłużenie ulicy Obrońców Westerplatte do szpitala na Parkitce, co znacząco ułatwi i skróci dojazd zarówno służb ratowniczych, jak i mieszkańców. Planowana – z udziałem środków firm inwestujących w tym rejonie w budownictwo wielorodzinne – jest także budowa brakującego odcinka drogi ul. Małopolskiej.